Drewno od wieków jest jednym z najważniejszych wykorzystywanych w przemyśle surowców. Mimo rozwoju technologii wciąż odgrywa kluczową rolę m.in. w budownictwie czy meblarstwie. W warunkach przemysłowych do obróbki drewna wykorzystuje się maszyny, które zapewniają wydajność i wysokie standardy materiałów drewnianych. Między wykorzystywanymi surowcami można jednak zauważyć znaczne różnice, od których zależy ich dalsze zastosowanie.
Wykorzystanie drewna w przemyśle
Drewno jest powszechnie używane np. w energetyce, jako biomasa do kotłów. Zalicza się je do odnawialnych źródeł energii, ponieważ wycięty las można zastąpić ponownie zalesionym terenem. Żeby jednak prowadzić odpowiedzialną politykę leśną i nie doprowadzić do pustynnienia, do celów opałowych zazwyczaj wykorzystuje się drewno ze specjalnych upraw.
Oprócz tego, drewno jest wykorzystywane do produkcji papieru. Takie zastosowanie ma miazga drzewna, nazywana też ścierem. Nie każdy gatunek drewna nadaje się jednak do produkcji papieru – nie wykorzystuje się tutaj gatunków produkujących dużo żywicy.
Jednym z najważniejszych zastosowań drewna jest oczywiście przemysł meblarski. Dzięki zastosowaniu takich maszyn, jak optymalizerka do drewna, można usunąć z surowca wady, aby otrzymać produkt wysokiej jakości. Meble z litego drewna nie należą oczywiście do najtańszych, ale za to są naprawdę eleganckie i trwałe. W bardziej budżetowych wersjach wykorzystuje się materiały drewnopochodne, takie jak sklejki czy laminaty.
Kolejnym z istotnych zastosowań jest budownictwo. Chociaż w Polsce mało popularne jest wznoszenie konstrukcji całkowicie zbudowanych z drewna, ten surowiec powszechnie wykorzystuje się do produkcji okien, drzwi, podłóg, ścianek działowych, konstrukcji stropowych oraz dachowych.
Różnice między poszczególnymi gatunkami drewna
Takie maszyny, jak obrzynarka do drewna, pozwalają nadawać elementom drewnianym odpowiedni rozmiar i kształt. Niektóre właściwości surowca są jednak uzależnione od jego gatunku i nie można ich w tak prosty sposób modyfikować. Konieczny jest więc wybór właściwego gatunku drewna do konkretnego zastosowania.
Do najważniejszych właściwości fizycznych należą:
- wygląd (barwa, połysk, układ słoi i sęków) – zależny od klimatu, rocznych przyrostów, ewentualnych infekcji grzybami,
- gęstość – standardowo podawana dla wilgotności 15% ρN np. dla dębu zazwyczaj wynosi ok. 72740, a dla świerku – 47480,
- higroskopijność – stan wilgotności, którą drewno przyjmuje w określonej temperaturze i przy określonej wilgotności powietrza,
- wilgotność – po ścięciu drzewa iglastego wynosi ok. 100-160%, a liściastego – 50-130%, w procesie suszenia spada do średnio 15%, przy wilgotności ponad 80% i braku powietrza w drewnie rozwijają się grzyby,
- zapach – wynika z zawartości olejków eterycznych i żywicy,
- łatwopalność – związana ze stopniem wysuszenia.
Duże znaczenie mają również właściwości mechaniczne, wśród których możemy wyróżnić:
- wytrzymałość – wpływają na nią wilgotność, wady drewna i degradacja, jest wyższa w kierunku osi pnia, a znacznie niższa w poprzek włókien,
- twardość – do twardych gatunków drewna należą modrzew, buk, dąb i jesion, a do miękkich – lipa, osika, olcha, topola,
- ścieralność – ma znaczenie szczególnie w przypadku posadzek, drewno wczesne ma mniejszą odporność niż późne.
Kolejnym ważnym aspektem są tzw. sortymenty drewna użytkowego. Są one określane dla drewna ściętego i wyrobionego, po przesortowaniu go zgodnie z normami technicznymi. Asortyment zależny jest od spełniania norm wobec jakości, wymiarów i przeznaczenia. Drewno dzieli się więc głównie ze względu na:
- rodzaj drzewa (liściaste, iglaste, krzew),
- postać (drewno okrągłe, łupane, rozdrobnione),
- grubość (grubizna, drobnica),
- długość (długie, krótkie),
- klasyfikację jakościowo-wymiarową (wielkowymiarowe, średniowymiarowe, małowymiarowe).
Klasyfikacja surowców drzewnych w przemyśle
Optymalizerki do drewna pozwalają zwiększyć jakość surowca przez usuwanie jego naturalnych wad i wyrównywanie powierzchni. Warto jednak pamiętać, że nie do każdego procesu technologicznego niezbędne jest drewno najwyższego gatunku – trzeba tutaj umiejętnie przekalkulować koszty.
Drewno wielkowymiarowe (minimalna średnica w cieńszym końcu 14 cm bez kory dla drzew iglastych oraz 22 cm dla drzew liściastych) jest dzielone na kilka klas jakości. Można je wykorzystywać do produkcji sklejki, okleiny lub słupów teletechnicznych, ale też jako tarcicę. Zastosowanie znajduje też podział na 3 klasy grubości (do 24 cm, 25-34 cm, powyżej 34 cm).
Drewno średniowymiarowe ma minimalną średnicę 5 cm w cieńszym końcu (bez kory) oraz maksymalną średnicę w dolnym końcu 24 cm (bez kory). Można wyróżnić tutaj co najmniej kilka sortymentów: papierówka (produkcja celulozy i płyt), papierówka z wyborem (palety), żerdzie przemysłowe i gospodarcze, opał, kopalniak (chodniki i tarcica w kopalniach) oraz słupy (budowa słupów teletechnicznych).
Zastosowanie drewna może być bardzo różne, dlatego tak ważna jest jego odpowiednia segregacja. Z wykorzystaniem odpowiednich maszyn oraz właściwego rodzaju drewna, zakład zachowuje najwyższy standard produktów przy zachowaniu wydajności.