Obróbka drewna z użyciem rębaka pozwala lepiej wykorzystywać surowiec i zmniejszyć straty do minimum. Nie oznacza to jednak, że zrębki zawsze są tej samej, wysokiej jakości. Wpływa na to szereg czynników, które warto mieć na uwadze, żeby zachować jak najlepszy poziom obróbki drewna. O czym powinniśmy pamiętać oraz jak wykorzystywać zrębki wysokiej i nieco niższej jakości? W tym artykule skupimy się na odpowiedziach na te pytania.
Zrębki jako materiał opałowy
Nie tylko z ekologicznego, ale też ekonomicznego punktu widzenia, ważne jest, żeby wykorzystać ścięte drzewo w jak największym stopniu. Właśnie dlatego, rośnie popularność maszyn, takich jak rębak hydrauliczny do drewna. Drewno rozdrobnione do formy zrębków można bez problemu wykorzystać jako materiał opałowy. Jego wartość opałowa może się jednak różnić np. w zależności od zawartości wilgoci. Znaczenie mają również warunki przechowywania, jak długo zrębki są magazynowane i w jakiej lokalizacji. Bardziej wilgotne zrębki naturalnie będą mieć mniejszą wartość i zostawiać więcej popiołu, a jeśli są przechowywane na ziemi – część z nich rozłoży się jeszcze przed produkcją materiału opałowego. Najlepszym wyjściem jest więc produkcja brykietu, ponieważ pozwala kontrolować wilgotność.
Co wpływa na jakość zrębków?
Dobry rębak 2-wałowy pozwala stworzyć równe zrębki, które później doskonale nadają się do produkcji materiału opałowego. Nie bez znaczenia są jednak właściwości samego drewna. Istotna jest między innymi wielkość zrębków, ponieważ jeśli wynosi od 3,15 do 45 mm, z powodzeniem mogą być wykorzystywane w kotłach średniej wielkości. Średnia wilgotność zrębków jest zależna od rodzaju drewna, z którego zostały pozyskane, ponieważ w przypadku drewna leśnego może być bardzo wysoka, znacznie niższa będzie już przy drewnie poużytkowym. Zakłada się, że średnia wilgotność zrębków wyprodukowanych ze składowanych odpadów leśnych wynosi około 50%.
Znaczenie ma też zawartość węgla w zrębkach, ponieważ spada tym bardziej, im więcej czasu minęło od rozdrobnienia zrębków. Z czasem rośnie za to zawartość popiołu, dlatego drewno staje się mniej wydajnym materiałem energetycznym. Duża ilość popiołu często pojawia się, jeśli zrębki nie były przechowywane w odpowiednich warunkach. Im więcej zanieczyszczeń, tym naturalnie więcej będzie popiołu.
Czasami zrębki są przechowywane na zewnątrz, a wtedy ich jakość w dużej mierze zależy od pory roku. Na przykład, w zrębkach wyprodukowanych w maju, stwierdza się mniejszą wilgotność względną i gęstość wiórów. Wynika to z szybszego parowania niż w chłodniejszych miesiącach.
Jakość może znacznie obniżyć się w przypadku nieprawidłowych warunków przechowywania. Stosy zakryte wydają się lepszym rozwiązaniem od odkrytych, jednak wiele zależy od materiału. Na przykład, w stercie przykrytej plandeką, nieprzepuszczającą powietrza, wilgotność zrębków może być jeszcze wyższa, niż w przypadku pryzmy odkrytej. Zdarza się też, że pryzmy powstają przez dłuższy czas, dlatego mieszają się w nich materiał wcześniej przechowywany i świeży.
Kontrola nad rozmiarem zrębków drzewnych: dlaczego ma znaczenie?
Dobre rębaki do drewna hydrauliczne pozwalają produkować zrębki mniej więcej tej samej wielkości. Czasami mogą zdarzyć się mniejsze fragmenty, jednak zdecydowanie nie jest to zjawiskiem pożądanym. Zbyt wysoki udział frakcji o wyjątkowo małych wymiarach sprawia problemy, szczególnie jeśli zrębki mają posłużyć do produkcji celulozy lub płyt drewnopochodnych, szczególnie wiórowych. Do uszkodzeń i zmniejszania rozmiaru zrębków może dojść również podczas transportu, zwłaszcza jeśli nie odbywa się z użyciem specjalnego przenośnika ślimakowego, dostępnego jako opcjonalne wyposażenie dodatkowe rębaka.
Możliwe przyczyny zbyt małego rozmiaru zrębków
Jednym z problemów jest brak ciągłości cięcia podczas rozdrabniania kłód. Nieprawidłowe cięcie, wynikające np. ze zużycia ostrzy, może powodować mikrouszkodzenia, przez które następnie powstają zbyt małe zrębki. Wykruszanie kłody, zamiast jej równomiernego rozdrabniania, powoduje powstawanie dużej ilości ostrych drzazg, produkcję wiórów różnej wielkości czy kruszenie i pękanie drewna. Nieprawidłowe cięcie sprawia też, że zrębki stają się słabsze i pękają, przez co nie mają właściwych rozmiarów.
Kolejnym możliwym problemem jest za duża energia wyrzucania zrębków z rębaka. Jeśli nie ma odpowiednio skonfigurowanego z maszyną odbiornika, może dochodzić do uszkodzenia zrębków od razu po produkcji. Problemy powoduje również źle zaprojektowany rurociąg np. o zbyt dużej liczbie kolan lub ich złym kształcie. Do powstawania małych zrębków, a czasami nawet wręcz miału drzewnego, może prowadzić też niewłaściwe ustawienie noży lub ich zły stan techniczny. Nieprawidłowa praca układu tnącego rębaka szybko przekłada się na niższą jakość zrębków, dlatego warto na bieżąco konserwować maszyny.
Do zwiększania rentowności niezbędna jest ciągła optymalizacja, dlatego tak ważne są takie maszyny, jak rębaki hydrauliczne do drewna. Nawet jeśli już zdecydowałeś się na takie rozwiązanie w swoim zakładzie, wciąż warto pamiętać o regularnych przeglądach technicznych i kontroli jakości zrębków.